dieta wegetariańska: fakty i mity

Z roku na rok przybywa wegetarian, a rynek – starając się nadążyć za ich potrzebami – przedstawia coraz więcej wegetariańskich alternatyw dla popularnych produktów typu pasztet czy smalec. Więcej i więcej wiemy też o korzyściach związanych z przejściem na dietę wegetariańską, a mimo to nadal istnieje wiele mitów dotyczących tego typu zasad żywienia.

Które z nich warto obalić?
Sprawdź!

czym jest wegetarianizm?

Wegetarianizm sprowadza się do wykluczenia z diety mięsa oraz ryb i owoców morza. Wegetarianie nie jedzą zatem ani dziczyzny, ani wieprzowiny, ani drobiu. Wyłączenie z jadłospisu mięsa jest podstawią diety wegetariańskiej, jednak w niektórych odmianach wegetarianizmu pojawiają się ryby i owoce morza oraz produkty odzwierzęce, takie jak nabiał czy smalec. Jeśli w diecie nie ma miejsca na żaden rodzaj produktów pochodzenia zwierzęcego, mówimy już o weganizmie. Istnieje również rygorystyczna wersja weganizmu, czyli program żywieniowy oparty wyłącznie na owocach i niektórych orzechach oraz nasionach – nazywamy go frutarianizmem.

warto rozróżnić kilka najpopularniejszych odmian wegetarianizmu, a są to:

pescowegetarianizm, inaczej ichtiwegetarianizm to wegetarianizm, który dopuszcza spożywanie ryb – stanowi dobrą alternatywę dla młodych osób, które potrzebują większych ilości białka do prawidłowego rozwoju,
laktowegetarianizm to wegetarianizm, który dopuszcza spożywanie nabiału oraz miodu – jest najpopularniejszą odmianą wegetarianizmu,
owowegetarianizm to wegetarianizm, który dopuszcza spożywanie jajek (jako jedynego produktu odzwierzęcego).

Należy pamiętać, że w zależności od powodu przejścia na dietę bezmięsną, wegetarianizm może być również stylem życia. Motywy wegetarian są różne. Jedni nie jedzą mięsa z powodów etycznych, inni z powodów ekologicznych. Jeśli wegetarianin rezygnuje z mięsa, ponieważ występuje w ten sposób w obronie zwierząt, z pewnością nie będzie nosił też skórzanych ubrań czy akcesoriów.

skąd wziął się wegetarianizm?

Wielu osobom wydaje się, że wegetarianizm to „wymysł” XXI wieku. Co prawda, ten sposób odżywiania się zyskał na popularności dopiero w ostatnich latach, ale w rzeczywistości był stosowany znacznie wcześniej, bo już w czasach starożytnej Grecji oraz w dawnej kulturze indyjskiej. W starożytności jadłospis bezmięsny wynikał przede wszystkim z braku dostępu do produktów pochodzenia zwierzęcego. Warto przypomnieć sobie, że rejony śródziemnomorskie słyną raczej z dobrego dostępu do świeżych warzyw, owoców czy ryb, co z resztą nadal charakteryzuje dietę śródziemnomorską. Wzmianki na temat spożywania mięsa w starożytności pojawiają się jedynie w odniesieniu do większych świąt. Źródła znacznie częściej mówią natomiast o jedzeniu „plonów natury”.

Z kolei w Indiach wegetarianizm związany jest z religią, czyli hinduizmem. Zgodnie z jego założeniami, ludziom nie wolno zabijać bydła, ani tym bardziej jeść mięsa wołowego. Wierzy się bowiem, że człowiek po śmierci wraca na świat pod postacią cielaka. Takim samym szacunkiem i czcią w hinduizmie otacza się też konie, uznawane za zwierzęta godne jedynie władców.

wegetarianizm – fakty i mity

Wokół tematu wegetarianizmu pojawiło się wiele fałszywych stwierdzeń, choć jak wiadomo, każdy mit może mieć w sobie szczyptę prawdy. Warto odpowiedzieć więc na zarzuty wobec diety bezmięsnej. Najczęściej powtarzane fałszywe stwierdzenia to:

Wegetarianizm grozi anemią

MIT. Anemia wielu osobom kojarzy się z bardzo szczupłą sylwetką i bladym odcieniem skóry. Tymczasem ta choroba wynika z niedoborów żelaza i witaminy B12, które mogą wystąpić i u wegetarian, i u osób jedzących mięso. Choć faktycznie substancje te występują przede wszystkim w produktach odzwierzęcych, to nietrudno jest odpowiednio zbilansować dietę wegetariańską lub wesprzeć się suplementacją tak, aby nie martwić się o anemię.

Wegetarianie nie jedzą białka

MIT. Białko występuje nie tylko w mięsie, ale również w produktach roślinnych, na przykład w roślinach strączkowych. Chociaż białko roślinne nie jest białkiem pełnowartościowym, to spożywane w odpowiedniej ilości powinno pozwolić wegetarianinowi uniknąć niedoborów. Poza tym białko występuje też w jajkach, nabiale czy rybach, które pojawiają się w niektórych odmianach wegetarianizmu.

Wegetarianizm jest niekorzystny dla zdrowia

MIT. To stwierdzenie popularne wśród starszych ludzi, którzy uznają, że mięso w diecie to najlepsze źródło białka i ogólnie pojętej energii. Tymczasem mięso to również źródło tłuszczów i to tych nasyconych, które nie są korzystne dla zdrowia. Tak naprawdę, to właśnie odpowiednio skomponowana dieta wegetariańska często okazuje się znacznie lepszym sposobem odżywiania dla organizmu – oczywiście, o ile opiera się na zaleceniach żywieniowych.

A które stwierdzenia na temat wegetarianizmu są prawdziwe? Niestety, ale dieta wykluczająca mięso, a niekiedy również produkty odzwierzęce faktycznie naraża wegetarianina na niedobory, w tym przede wszystkim na niedobór wspomnianej witaminy B12, a także białka, żelaza, cynku czy wapnia. Problem ten rozwiązuje jednak odpowiednie zróżnicowanie jadłospisu z dodatkiem ewentualnej suplementacji.

Prawdą jest również, że wegetarianizm nie jest zalecany dzieciom, nastolatkom i kobietom w ciąży. Potrzeby rozwijającego się i dynamicznie rosnącego organizmu są bowiem znacznie większe, dlatego stosując dietę wegetariańską na jednym z tych etapów życia ryzykujemy, że niedobór białka czy innych składników okaże się szkodliwy dla prawidłowego wzrostu.

jak przejść na wegetarianizm?

Aby przejść na wegetarianizm mądrze i bezpiecznie, nie wystarczy jedynie przestać jeść mięso. Konieczne jest uwzględnienie w diecie produktów, które zastąpią odzwierzęce źródła białka, witamin i minerałów. Rozsądny wegetariański jadłospis pozwoli zminimalizować ryzyko niedoborów pokarmowych, ale warto mieć na uwadze, że suplementacja niektórych substancji – takich jak kwasy tłuszczowe omega 3 lub witamina B12 – może okazać się konieczna dla zachowania pełni zdrowia. Zaleca się więc wykonać podstawowe badania krwi przed wdrożeniem diety, a później regularnie je powtarzać, aby zachować kontrolę nad stanem swojego organizmu.

Zachęcamy także do przeczytania: Dieta anti agind – kliknij tutaj.